Eeuwen van duisternis
€29,99
Hoe het vroege christendom de klassieke cultuur tracht te vernietigen – Midprice
Lang is gedacht dat de eerste christenen zachtmoedig en psalmen zingend de martelaarsdood ondergingen. De waarheid ligt heel anders. De vroege christenen waren gewelddadig, militant en tot op het bot onverdraagzaam. Deze nieuwe ideologie stelde dat alleen het christendom de waarheid en het leven was. Elke andere opvatting moest fanatiek worden bestreden. Iedereen die zich niet naar het christelijke geloof voegde werd vervolgd, gemarteld en vermoord. Tempels werden gesloopt, beelden werden aan stukken geslagen en grootse literatuur werd vrijwel volledig vernietigd.
Eeuwen van duisternis is het nagenoeg onbekende verhaal van een strijdvaardige nieuwe religie, die in het begin van onze jaartelling opdook en overleefde door de klassieke beschaving met geweld te bestrijden. Een gezaghebbend en buitengewoon boeiend boek van een briljante jonge historica.
Trouw
Recensie
Nixey schrijft met een goedgepunte pen […] Als journalist verliest ze zich niet in details, maar vertelt ze aan een breed publiek over de grandeur en de misère van een periode.
Elsevier
Recensie
De Britse classicus Catherine Nixey belicht in haar vlot geschreven Eeuwen van duisternis de gruweldaden van de eerste christenen, die af en toe aan IS-praktijken doen denken.
8Weekly
Recensie
De grote troef van dit boek, naast het feit dat een onderbelicht stuk geschiedenis eindelijk voor het grote publiek openbaar wordt gemaakt, is de levendige schrijfstijl van de auteur. Het lijkt wel alsof Nixey een persoonlijke rekening te vereffenen heeft met het jonge christendom en haar vernielzucht. Haar pen lijkt bij momenten in vitriool gedoopt, en dat zorgt voor erg entertainende lectuur.
Historisch Nieuwsblad
Recensie
Een voortreffelijk boek over de eerste, door gruwelijk geweld gekenmerkte eeuwen van het christendom.
- Extra informatie
- Beoordelingen (1)
Extra informatie
| Subtitel | De christelijke vernietiging van de klassieke cultuur |
|---|---|
| Auteur | |
| Uitgever | |
| Aantal pagina's | 416 |
| Leverbaar | Direct |
| Uitgiftedatum | 11-05-2021 |
| Taal | Nederlands |
| Productvorm | Zachte kaft |
| Levertijd | Op werkdagen voor 21:00 uur besteld, morgen in huis |
| Druk | 1 |
Paul Veevaete –
Geen mens die niet geschokt reageerde bij de journaalbeelden uit 2015 en 2016 waarop te zien was hoe de terreurbeweging IS op de Syrische archeologische site van Palmyra de religieuze gebouwen verwoest hadden. Het motief van de IS-strijders: valse afgoden moeten vernietigd worden.
Wat zich in onze tijd voordoet heeft zich in de eerste eeuwen van onze jaartelling op een nog veel grotere schaal voorgedaan: aanhangers van de nieuwe religie, het christendom, hebben te vuur en te zwaard gestreden tegen alles wat niet-christelijk en dus heidens was. Er zijn in het verleden maar ook in het heden veel voorbeelden aan te halen van de onverdraagzaamheid die monotheïstische godsdiensten tonen tegenover een andere vorm van religie of ideologie. De woorden van Augustinus (354-430) kunnen gelden als het adagium van het jonge christendom: “Het is de plicht van elke goede christen om ketters en heidenen te bekeren, zo nodig met geweld… dit is terechte vervolging.”
Via de geschiedenisboeken en –lessen is het ons bekend dat in de eerste eeuwen de christenen het slachtoffer waren van vervolging, hun nieuwe religie vormde immers een bedreiging voor de goddelijke status van de Romeinse keizers en de gehechtheid van de Romeinen aan het polytheïsme . Tot in de 4de eeuw heeft die onderdrukking en vervolging van de christenen geduurd. Met Constantijn de Grote en het Edict van Milaan (313) kwam met het instellen van de godsdienstvrijheid hieraan een einde; het monotheïstisch christendom werd gedoogd. Keizer Theodosius zette in de late 4de eeuw nog een stap verder: het christendom werd tot staatsgodsdienst verheven. Vanaf nu gingen christenen over tot het vervolgen van niet-christenen en het vernietigen van uitingen van de ‘heidense’ cultuur. Dit zijn minder bekende bladzijden uit de geschiedenis van het christendom.
Het is precies over die agressieve onverdraagzaamheid en over het voeren van die “heilige oorlog” waarmee het opkomend christendom zich in die periode tegen de klassieke cultuur heeft gekeerd, dat Catherine Nixey uitgebreid verslag uitbrengt. Zij baseert zich hiervoor o.m. op tal van primaire geschreven bronnen van filosofen, geschiedschrijvers… uit die tijd, bronnen die gelukkig op een of andere manier aan die cultuurvernietiging zijn ontsnapt. “Eeuwen van duisternis” is een soort historisch reisverslag doorheen het Romeinse rijk, langs plaatsen en tijden die symbool staan voor de tragedie die de klassieke cultuur is overkomen maar die de christenen een “triomf” noemden.
Niet toevallig begint haar reis in Palmyra, waar de resten van het beeld van Athena, die door de aanval van de vroege christenen door archeologen waren gereconstrueerd, opnieuw in 2015 door IS het doelwit waren van een blinde vernietigingsdrang. Maar het meest choquerende voorbeeld van de christelijke agressie tegenover niet-christelijke symbolen vond m.i. plaats in 392 in Alexandrië (Egypte). Daar bevond zich in die tijd het meest schitterende gebouwencomplex van heel de klassieke oudheid, nl. de tempel van Serapis, gewijd aan de god Serapis, een kruising van de Egyptische godheid Osiris-Apis en de Griekse oppergod Zeus. Uitgerekend deze tempel die symbool stond voor de verbondenheid tussen beide werelden en culturen en zo bijdroeg tot eenheid, werd door de christenen steen voor steen gesloopt. Bij de tempel hoorde ook een bibliotheek, de grootste bibliotheek op aarde die honderdduizenden werken bevatte over de meest uiteenlopende onderwerpen aangaande wetenschap, filosofie… Met dezelfde angstaanjagende agressie waarmee de tempel werd gesloopt werden alle boeken verbrand en bleven slechts de assen over van de te boek gestelde wetenschappelijke en filosofische inzichten van wat wij vandaag de ‘klassieke cultuur’ zijn gaan noemen. Boekverbranding… in onze geschiedenis een vaak beproefd recept bij de onderdrukking van een gemeenschap, zowel binnen een religieuze als profane context!
Met dit boek is Catherine Nixey toe aan haar debuut. Als wetenschapper van de klassieke oudheid is zij zich goed gedocumenteerd over deze ‘eeuwen van duisternis’ aan de slag gegaan. De aangehaalde voorbeelden en gebeurtenissen worden vanuit primaire bronnen en met letterlijke aanhalingen geïllustreerd. Wat je als lezer van een historica evenwel niet zou verwacht: zij gaat eerder slordig om met de chronologie. Zij springt vaak van de hak op de tak en twee opeenvolgend aangehaalde gebeurtenissen kunnen soms eeuwen uit elkaar liggen; als lezer heb je dat niet altijd meteen door. Bij het lezen ervaar je dat zij meermaals verwijst naar dezelfde gebeurtenissen die moeten aantonen dat aanhangers van het christendom op een fanatieke manier tekeer gingen tegen alles wat heidens was en niet voldeed aan de normen van het christendom. De waarheid wordt op die manier aangedikt en via soms groteske overdrijvingen probeert zij zo haar gram te halen. De soms cynische toon en het sarcasme dat in sommige uitlatingen wordt gelegd, versterken dit nog.
Het is duidelijk dat de auteur met haar boek de polemiek wil voeren tegen de vroege onverdraagzame christengemeenschap die zij verantwoordelijk acht voor de vernietiging van het klassieke erfgoed waardoor de bakermat van onze cultuur deels in duisternis werd gehuld.
Bij het lezen van dit boek is het goed te beseffen dat niet enkel de 4de, 5de en 6de eeuw van de klassieke periode in duisternis werden gehuld. Ook in andere periodes van onze geschiedenis gaat het monotheïstisch christendom niet vrijuit wat terreur en vervolging betreft. Het aantal “heilige oorlogen” die in het verleden werden gevoerd zijn legio, nu eens op directe aansturing van de hoogste religieuze gezagsdragers zelf, dan weer door toedoen van seculiere machthebbers die zich opwierpen als vurige pleitbezorgers van de christelijke ideologie. Via deze oorlogen werd ernaar gestreefd om met geweld nieuwe gebieden in Europa en wereldwijd voor het christendom te winnen. Over de hele wereld zijn de littekens van de christelijke veroveraars nog duidelijk aanwezig en bepalen mee hoe culturen en gemeenschappen zich vandaag tegenover elkaar verhouden.
In elk geval vertelt Catherine Nixey het verhaal van de vroeg christelijke geschiedenis op basis van niet-christelijke bronnen. Het beeld over de eerste eeuwen van het christendom is heel wat minder triomfantelijk dan het beeld dat ons traditioneel via christelijke bronnen wordt voorgehouden. Alleen daarom is het boek zeker het lezen waard.
Paul Veevaete