Zutphen 1572
€22,90
In juni 1572 sluit Zutphen zich aan bij de opstand van Willem van Oranje tegen de Spaanse koning Filips II. De maanden daarna verlopen dramatisch. Niet alleen Zutphen, ook de rest van Gelre en Overijssel is het toneel van een gewelddadige burgeroorlog. Geestelijken worden gemarteld en vermoord, kerken en kloosters geplunderd en verwoest. Families zijn tot op het bot verdeeld en tientallen inwoners zoeken elders een veilig heenkomen. Verdraagzaamheid maakt plaats voor verdeeldheid.
In het najaar keert het tij. Oranje vlucht en op 16 november 1572 neemt het Spaanse leger Zutphen in. Daarna wordt de stad geplunderd en gestraft. Waar 1572 voor de Zutphenaren een jaar werd om snel te vergeten, ontstond buiten de stad juist een levendige herinneringscultuur en propagandastrijd over bloeddorstige Spanjaarden en arme Zutphenaren. Volgens die verhalen werd in 1572 de stad in brand gestoken, werden vrouwen verkracht en honderden burgers door wrede Spanjaarden in de IJssel verdronken.
Eigentijdse bronnen laten echter een ander beeld zien. Waar komen die gruwelverhalen vandaan? Wat maakten Zutphenaren in 1572 nu wél mee? Wat merkten de inwoners van omliggende steden als Kampen en Zwolle van de strijd? En waarom is het bloedbad in het collectieve geheugen gegrift?
‘Een meesterwerk’ – Maartje Janse, juryvoorzitter Fruinprijs 2022
Johan Visser (1997) is historicus en gespecialiseerd in de geschiedenis van de Nederlanden in de zestiende en zeventiende eeuw. Zijn afstudeeronderzoek naar Zutphen in 1572 werd
bekroond met de Fruinprijs 2022. Hij is promovendus bij het Instituut voor Geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Eerder onderzocht hij de correspondentie van Willem van Oranje en verscheen mede onder zijn redactie het boek Willem van Oranje in brieven. De Opstand in 1572.
- Extra informatie
- Beoordelingen (1)
Extra informatie
| Subtitel | De geschiedenis van een bloedbad |
|---|---|
| Auteur | |
| Uitgever | |
| Aantal pagina's | 208 |
| Leverbaar | In herdruk |
| Uitgiftedatum | 17-10-2022 |
| Taal | Nederlands |
| Productvorm | Zachte kaft |
| Datum verwacht | 22-05-2024 |
| Levertijd | In herdruk |
| Druk | 1 |
Mr. Emin Schijlen –
Zutphen 1572 van de leerzame hand van Johan Visser (1997) weergeeft de belofte dat we nog veel te lezen en te leren zullen krijgen van deze jonge ambitieuze historicus. Zijn inzichten in de herinneringscultuur en de nationale/lokale ontstaansperiode en de vrijheid van geschiedschrijving ter zake de Nederlandstalige geschiedenis is uitermate interessant. Tevens op pagina 11 “de vermeende geboorte van Nederland is vooral een Hollands verhaal”, dit in verhouding aanschouwend tot de Engelse muntterm de Tiende Penning. Deze cijns van tienden gaat echter verder terug dan Karel de Grote. De Saksische/Engelse muntterm penning in Zutphen 1572 weergeeft het dominerend muntstelsel door de Leuvense penning, Vlaamse penning, Leuvense ponden, Keulse penning, schellingen en Payment penning sedert 1300. De Engelse of meer concreet de Saksische muntsoort impliceert tevens de dominante militaire factor. De door Visser expliciet omschreven casus op pagina 144 “dat het essentieel is om historische werkelijkheid en herinneringsculturen in samenhang te bestuderen; de bredere context én ons te baseren op een veelzijdige (Romeinse) bronnencorpus, de meerwaarde van een breed opgezette methode is de verdieping van inzicht in de ervaringsgeschiedenis van de zestiende-eeuwers.” De beperkte beeldvorming van ‘Spanje’ staat hier echter haaks op. Net zoals de ‘wrede Spanjaarden’ enkel worden belicht met een aantal Spaanse officierennamen. Wat ‘Spanje’ is en wanneer sprake was van ‘Spanje’, blijft helaas volstrekt onbelicht. Terwijl juist zijn uitgebreide bronnenvermelding op pag. 174 de Geschiedenis van Gelderland 1492 – 1795, boek II benadrukt. Wanneer we de meest beperkte beeldvorming van onze herinneringscultuur over Spanje aanschouwen, had het geschiedkundig op zijn weg gelegen om het schoongeveegde schiereiland Al-Andulus c.q. Andalusia in 1492 van alle oprechte gelovige moslimfamilies en – internationale handelaren te benadrukken. Dit alles vanuit een Saksisch/Brits militair invalshoek en ingevolge een religieus perspectief in verband met Zutphen. Namelijk door welke veroveraar of welke heerser alle aanhoudende wreedheden in ‘onze’ Gewesten en in vele Europese steden sedertdien konden worden uitgevoerd om ook hier ten lande een Romeinse republiek te installeren. De Saksische/Engelse Lords, hertog August van Saksen, Anna van Saksen en Hertog Frans van Saksen-Lauwenburg, dienen bij al deze Saksische wreedheden op het Europese vasteland juist geschiedkundig concreet benadrukt te worden. De herinneringspraktijk dient echter niet onder het mom van ‘Spaanse wreedheden” te worden belicht sedert 1492, maar vanuit een Saksisch/Romeins perspectief. Zodoende wordt het religieuze component tevens een duidelijker dominerend element van het verwoesten en aanhoudend plunderen van zekere steden met Islamitische langeafstands-handel en oprechte religieuze lieden/personen met kennis en inzicht van de kunst van oorlogsvoering zonder vijand en van de donkere ochtendglorie. De Spaanse Successieoorlog 1701 – 1711 staat in direct verband met de beeldvorming Zutphen 1572, aangezien de Saksische/Engelse Lords sedert de Saksische presentatie en illusionaire beeldvorming van Columbus na 1494 heel West-Europa bezig hielden met doorzichtige onderlinge twist, opgezette burgeroorlog en revolutie, nog meer militaire inkwartieren, opium & legaliseren van prostitutie en aanhoudende Romeinse oorlogsvoering. Terwijl de Saksische Lords zelf de Nieuwe Wereld van Amerika geheel naar hun eigen hand konden zetten. Wat krijgsheer Maarten van Rossum in 1552 in Hertogdom Gelre, Overijssel en Friesland al massaal rekruteerde, deed Graaf Willem IV van den Bergh nadien ook in Duitsland. Zie pagina 118 Maarten van Rossem en pagina 128 afbeelding VI. Zutphen 1572, verdient juist krijgswetenschappelijk vanaf 1492 die gehele West-Europese context geplaatst te worden. Zodoende worden alle wrede Saksische stadsplunderingen, -folteringen en -bloedbaden in de Saksische/Romeinse kunst van oorlogsvoering zonder vijand in alle steden in één oogopslag meteen duidelijk voor een ieder der oplettende en bestuderende lezer. Zoals iedere historicus ook steeds de fijne houten stoel voor ogen dient te houden en de ongezonde Romeinse luie ligbank geschiedkundig dient te verafschuwen voor het behoud van onze wijze van denken en voor ons waardig mens-zijn… 😉