1 beoordeling voor Kroesvee

1. 

   5 van 5

   J.N. Kingma Postma – 31 mei 2024

   Recensie van:
   Kroesvee
   De zonen van Jafeth
   Bron: http://www.kroesvee.nl
   verwijst naar een van de zonen van Noach.
   In de tijd waarin de boekenreeks zich afspeelt werd Jafeth gezien als de stamvader der Europeanen (m.a.w.: de blanken). Het geloof in hun superioriteit ten opzichte van andere rassen werd ‘gestaafd’ door een verhaal in het Oude Testament (Genesis 9:18-29), waarin Noach dronken en naakt in slaap was gevallen. Jafeths broer Cham had zijn vader in die toestand aangetroffen en bespotte hem tegenover zijn broers. Jafeth en diens andere broer Sem bedekten hun vader met een mantel, zonder naar hun naakte vader te hebben gekeken. Jafeth en Sem werden voor deze daad door Noach gezegend, terwijl Cham en zijn nakomelingen werden vervloekt.
   De Hollandse protestanten waren tot en met het begin van de 17e eeuw mordicus tegen slavernij. Toen echter de plantages in de Braziliaanse koloniën (veroverd op de Portugezen) om grote aantallen goedkope arbeidskrachten vroegen ging men probleemloos overstag, en rechtvaardiging in de Bijbel werd snel gevonden.
   Deel 1
   Auteur:
   John Meilink
   (1961) debuteerde in 2020 met Kroesvee. In 2022 verscheen In Barbarije, de tweede roman uit de reeks Zonen van Jafeth, een vierluik over de Nederlandse slavernijgeschiedenis.
   website
   http://www.kroesvee.nl
   De term ‘kroesvee’ komt voor in de ladinglijsten van de Middelburgsche Commercie Compagnie (1720-1888), een latere concurrent van de West-Indische Compagnie.
   Wijze van lezen:
   Boek geleend via de bibliotheek
   Uitgeverij: LM Publishing
   Genre: historische fictie
   Cover:
   Op de cover een zwarte man die mij indringend aankijkt. Zijn ogen lijken in mijn ziel te kijken. Zijn handen gebald op zijn wangen zo de rest van zijn gezicht verbergend. Hij steunt op zijn elle bogen.
   Deze foto maakt mij nieuwsgierig naar het verhaal.
   De flaptekst is informerend en indrukwekkend.
   Mooie Quotes:
   Bron:
   http://www.kroesvee.nl
   De spil in het verhaal is Aldemar Burghoutsz, een schipper en slavenhaler uit Enkhuizen, van wie stapje voor stapje het levensverhaal wordt verteld.
   “Zijn blik is afstandelijk, zijn gedachten ver weg. Hij lijkt haar niet eens op te merken. Ze wrijft over haar buik, die al dikker begint te worden, maar haar vreugde is getemperd. Ze ziet hem soms zitten, gehurkt op de binnenplaats van de bakkerij, turend in zijn eigen wereld.
   ‘Word wakker, Aldemar.’
   Eindelijk reageert hij. Hij kijkt haar verbaasd aan, alsof hij haar niet heeft verwacht. ‘Waar is Gillis?’ vraagt hij, en ze hoort de paniek in zijn stem.”
   Een belangrijk historisch karakter in het boek is dat van Nicholaas Sweerts. Hij was directeur-generaal van de WIC van 1684 tot 1690 en had de leiding over alle Hollandse factorijen aan de Goudkust.
   “God, denkt Sweerts, nog drie, vier jaar, dan heb ik mijn zakken gevuld. Kan ik eindelijk terug naar Holland en nadenken over een buitenhuisje aan de Vecht. Laten ze dan nóg maar eens zeggen dat ik geen kans had, die hoogmogenden met hun superieure arrogantie, ik ben nu verdomme zelf een regent.”
   Een andere hoofdrol is weggelegd voor Jean Baptiste Du Casse (1646-1715), een berucht kaper en – vanaf 1686 – Frans marineofficier.
   “Zijn bemanning staat in de kuil en op het bakdek, en vanuit het hoofdruim ónder het dek ziet hij de naar boven gerichte gezichten van de Franse musketiers. ‘Nog even geduld’, zegt hij tegen hen, alsof hij kleine kinderen toespreekt. ‘Als we van boord gaan mogen jullie vechten.’ Hij grijnst. Hij heeft een brede, innemende lach waarmee hij snel vrienden maakt. ‘Maar eerst ga ik de kust verkennen. En terwijl ik weg ben poetsen jullie je geweren en je sabels, en je zorgt ervoor dat je bandelieren vol zijn en je kruit droog. En daarna zullen we eindelijk die Bataven verdrijven.’”
   Het verhaal:
   1687. De West-Indische Compagnie heerst over de Afrikaanse Goudkust. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan schreeuwen de plantages om goedkope arbeidskrachten, maar het aanbod is schaars. Als in de binnenlanden van het Denkyira koninkrijk de voltallige bevolking van een dorp gevangen wordt genomen zijn de rapen gaar. Hollanders, Zeeuwen, Brandenburgers en andere Europeanen vechten om de buit, terwijl inheemse stammen hun invloed trachten te vergroten en alles doen om moderne wapens in handen te krijgen. Het resultaat: een moeras van intriges, corruptie en geweld. In die agressieve wereld leven wit en zwart wantrouwend naast elkaar, verbonden door hebzucht en geteisterd door hitte, ziekte en armoede. Aldemar Burghoutsz, schipper van de Griffioen, probeert zijn ruimen vol te krijgen. Slaven brengen geld op. Zij zijn vee. Kroesvee.
   Mijn leesbeleving:
   De proloog is gelijk intens en zeer beeldend. Gedurende het gehele verhaal voelde het voor mij dat ik overal getuige van was.
   Ik voelde de brandende zon op mijn huid, ik hoorde het geschreeuw van de handelaren, diverse geuren die ik niet kende prikkelden mijn neus, ik voelde de diepe angst van het opgejaagd worden, het beklemmende van het onderdrukte in toom gehouden worden, de schaamte van het gereduceerd worden van mens tot “kroesvee”. Afschuwelijk misselijkmakend en mensonterend. Maar haarscherp en zo realistisch beschreven.
   Al deze gevoelens die door John Meilink aan de woorden zijn gegeven. Subliem. Gedurende het verhaal volg je als lezer het verleden en heden van diverse personages. En ook hier alsof je naast hen loopt wanneer je hun levens geschiedenis leest. Het verhaal is continu boeiend, fascinerend, rauw, afschuwelijk, hartverscheurend waardoor je door blijft lezen.
   Ik vind dat de auteur er meer dan in geslaagd is om mij als lezer een kijkje in de geschiedenis te gunnen. Ik heb veel geleerd van het verhaal. Ik werd getrakteerd op een achtbaan aan emoties. Levendige dialogen tussen de personages. Verwrongen en verachtelijke opvattingen en gedragingen leren kennen.
   Veel afschuiven op de bijbel en het geloof. Laat me niet lachen, het geloof als leidraad om datgene wat het daglicht niet kan verdragen recht te praten. En als de spreekwoordelijke zondvloed komt dan ook nog gelijk de Messias het water kunnen trotseren. Terwijl onschuldigen nooit het daglicht meer mochten aanschouwen. Het voelde alsof ik met hen naar de hemel opsteeg weg van folteringen, onrecht en nodeloze pijn. Ook hier die zeer levensechte beschrijvingen die me de adem benamen.
   De plot is mooi gedaan. Je kijkt echt terug op wat je nu allemaal gelezen hebt. En wat dat betekent heeft. Op mij maakte het een diepe indruk.
   Mijn mening:
   Ik geef 5 sterren.
   Vanaf de eerste letter gefascineerd en gegrepen door dit zeer beeldende, realistische en filmische verhaal. Sommige scènes deden in de verte denken aan Kunta Kinte uit Roots; trotse, tot in de kern prachtige mensen bewust gebroken en gereduceerd tot niets anders dan handelswaar.
   De opbouw is rijk, boeiend en informatief. De diverse personages zijn gedetailleerd uitgewerkt. Je leert ze kennen in hun verleden en heden. Tijden en plaatsen en personages; er wordt op duidelijke wijze tussen geschakeld. De tekeningen in het boek vond ik treffend. Het leven van die tijd wordt vanuit diverse ooggetuigen verteld. Dat fascineert en maakt dat je door leest. Ik bevond mij voortdurend in een andere wereld.
   Ondanks rauwe hartverscheurende gebeurtenissen genoot ik van dit verhaal. Een ieder die van geschiedenis houdt zou dit vierluik moeten lezen. John Meilink schrijft zo intens mooi. De plot is mooi. De weg ernaartoe continu interessant en spannend.
   Achterin wordt alles prima uitgelegd door de auteur; onder andere over de ontstaansgeschiedenis van dit verhaal, een verklarende woordenlijst en bronvermelding. Voorin een duidelijke landkaart waar in de wereld het verhaal zich afspeelt.
   Ik ga zeker verder lezen in deel twee In Barbarije.