Kleermaker in Auschwitz

Ide Leib Kartuz
Auteur: David Van Turnhout, Dirk Verhofstadt | Uitgever: Houtekiet

29,99

David Van Turnhout volgt samen met Dirk Verhofstadt in ‘Kleermaker in Auschwitz’ het spoor van zijn Joodse grootvader, Ide Lieb Kartuz, tijdens de Tweede Wereldoorlog.

David Van Turnhout volgt samen met Dirk Verhofstadt het spoor van zijn Joodse grootvader, Ide Leib Kartuz. Op de vlucht voor antisemitisme en geweld, kwam hij in 1929 naar Antwerpen, waar hij zich vestigde als kleermaker. Zijn achtergebleven familie belandde in het getto van Radomsko. Elk familielid werd vergast in Treblinka, er bleef niemand meer over. In België ging Kartuz bij het verzet, maar in 1942 pakten de nazi’s hem op en deporteerden hem via Breendonk en de Dossinkazerne naar Auschwitz. Zijn vrouw en twee kinderen vonden meteen bij hun aankomst een gruwelijke dood.

Zelf overleefde hij in een commando van kleermakers en onderging hij een onmenselijke dodenmars naar Mauthausen. Na de oorlog maakte hij in Antwerpen maatpakken voor bankiers, diamantairs en andere toplui. Hij hertrouwde en kreeg opnieuw twee kinderen. Zijn laatste strijd voerde hij tegen de Belgische staat voor erkenning als Belg, weerstander en oorlogsslachtoffer. Slechts weinigen weten hoe bijzonder moeilijk het na de bevrijding voor de Joden in België nog was.

De auteurs graven tot diep in de kern van de Holocaust en onderzoeken van Radomsko tot Miami elk spoor. In de archieven van Auschwitz ontdekten ze onuitgegeven getuigenissen van kleermakers in Blok 1. Totaal onverwacht vonden ze in Florida ook een nichtje van Ide. Zij overleefde door als kind onder te duiken op een zolder in Brussel. Hun zoektocht slingert een jaar lang tussen belangrijke ontdekkingen en tegenslagen, maar in dit eerbetoon krijgt een onbekende geschiedenis eindelijk een gezicht.

Dit product is (tijdelijk) niet leverbaar maar elders mogelijk wel verkrijgbaar

Artikelnummer: 9789089248299 Categorieën: , ,
Op zoek naar dit boek als ebook?
Tweedehands boeken?

Extra informatie

Subtitel

Ide Leib Kartuz

Auteur

,

Uitgever

Aantal pagina's

334

Leverbaar

Direct

Uitgiftedatum

21-11-2019

Taal

Nederlands

Productvorm

Harde kaft

Levertijd

Op werkdagen voor 21:00 uur besteld, morgen in huis

Druk

1

2 beoordelingen voor Kleermaker in Auschwitz

  1. 5 van 5

    Paul Veevaete

    David Van Turnhout is 13 jaar als zijn grootvader, Ide Leib Kartuz, in 1995 op 90 jarige leeftijd sterft. Ide Leib Kartuz, geboren in Polen (1905) , emigreert in 1922 naar Antwerpen wanneer de Poolse overheid in de jaren twintig van de vorige eeuw een extreem nationalistische politiek voert. Het antisemitisch beleid, gevoed door de katholieke kerk en haar anti-Joods christelijke denken, en de slechte economische toestand zorgen ervoor dat de socio-economische situatie van veel Joodse gezinnen in Polen uitzichtloos is geworden. Voor velen is de vlucht de enige uitweg om elders hun geluk te beproeven. In het gastvrije en multiculturele Antwerpen probeert de jonge 17 jarige Ide Leib Kartuz, net als de 20.000 andere Poolse Joden zich te integreren. Weg uit de gesloten Joodse gemeenschap in Polen, met haar verstikkende gewoontes, rituelen en onvrijheden en vooral weg van die xenofobe en antisemitische landgenoten beleeft hij in Antwerpen een gelukkige tijd, tot ook hier in de jaren dertig de extreemrechtse en nationalistische partijen zich steeds meer radicaal afzetten tegen vreemdelingen, in het bijzonder tegen de Joden. De antisemitische politiek in nazi-Duitsland en de anti-Joodse maatregelen zetten ook de Joodse gemeenschap in Antwerpen steeds meer onder druk. Opnieuw gaan vele Joden op de vlucht.
    (Door de eeuwen heen en wereldwijd zijn Joden altijd al op de vlucht moeten gaan. Haat tegen Joden – zij waren de moordenaars van Christus- heeft in vele christelijke gebieden geleid tot fysieke bedreigingen en pogroms.)

    Ook Antwerpen en heel België vallen ten prooi aan anti-Joodse maatregelen en verordeningen. Naar het voorbeeld van wat in Duitsland gebeurt (o.a. de Kristalnacht -9-10 november 1938) keert de plaatselijke bevolking zich steeds meer en openlijk af van de Joodse gemeenschap en breken spontaan anti-Joodse rellen uit, ook in Antwerpen. Na de inval van de Duitsers in België (mei 1940) slaan veel Belgen massaal op de vlucht of duiken onder, waaronder ook veel Joden. Ide Leib Kartuz sluit zich aan bij de weerstand maar wordt op 22 juli 1942 opgepakt. Via het fort van Breendonk en de Dossinkazerne belandt hij op 27 augustus 1942 in Auschwitz. Als kleermaker van o.m. uniformen voor de Duitsers slaagt hij erin de gruwelen van Auschwitz en de dodenmars naar Mauthausen te overleven. Na de bevrijding keert hij in 1945 terug naar België en Antwerpen waar hij de draad opnieuw probeert op te nemen. Maar nog is zijn strijd niet gestreden, zijn strijd voor zijn erkenning als Belg, als weerstander, als oorlogsslachtoffer…

    De verdienste van dit boek is dat het geen algemeen beeld schetst van de situatie waarin de Joden van West-Europa zich in de eerste helft van de 20ste eeuw bevonden, maar juist via een exemplarische benadering op een toegankelijke manier de concrete en reële context weergeeft waarin een Joodse man en met hem vele duizenden Joodse mensen zijn terecht gekomen.

    Door gericht op zoek te gaan naar specifieke gebeurtenissen, omstandigheden, locaties… met betrekking tot Ide Leib Kartuz en zijn familie en hierover hun bevindingen, conclusies, vermoedens neer te schrijven, hebben de auteurs niet alleen de levensloop van deze man gereconstrueerd maar ook die van de vele duizenden Joden die voor en na hem in Auschwitz of in een van de vele andere kampen zijn terecht gekomen. Via de focus die op hem gericht is, komen ook zijn verwanten, vrienden, kennissen en de vele duizenden lotgenoten in beeld.

    Van deze ruim twee jaar durende, soms emotionele speurtocht brengen de twee auteurs in “Ide Leib Kartuz, kleermaker in Auschwitz” een doorleefd verslag uit. Het is allesbehalve een recht-toe-recht-aan beschrijving van het leven van de grootvader van een van hen, dan wel een moeizame reconstructie ervan aan de hand van soms sporadische puzzelstukken. Een kleine aanknoping of een vage verwijzing… het is voor de auteurs voldoende om op reis te vertrekken naar plaatsen waar de man heeft vertoefd, heeft geleefd, waar mogelijk nog aanverwanten of lotgenoten leven. In talrijke archiefstukken en gesprekken vinden ze nieuwe aanwijzingen, bevestigingen of juist weerleggingen, correcties… waardoor een steeds preciezer beeld ontstaat van wat deze man heeft moeten doorstaan en hoe hij erin is geslaagd om te overleven.

    De opbouw van het boek volgt de opeenvolgende episodes in het leven Ide Leib Kartuz. Hierdoor wordt soms bepaalde informatie die de auteurs tijdens hun zoektocht hebben verzameld, herhaald. Deze herhalingen storen echter niet. In het boek zijn vele originele en nooit eerder gepubliceerde foto’s opgenomen die het verhaal nog concreter maken. De stamboom vooraan in het boek is een handig en vaak te consulteren instrument die de lezer helpt bij het begrijpen van de juiste familierelatie tussen de verschillende Joodse personen.

    Omdat iemand niet dood is zolang men nog over hem spreekt, hebben David van Turnhaut en Dirk Verhofstadt met dit boek gezorgd voor een blijvende herinnering aan Ide Leib Kartuz. Het lezen van dit boek kan de komende generaties ongetwijfeld helpen bij het bewust worden van wat het nationalisme en het nazisme in de eerste helft van de twintigste eeuw hebben aangericht en welke nefaste gevolgen racisme en antisemitisme kunnen hebben voor de democratie en de vrijheid binnen onze huidige en toekomstige samenleving.
    Paul Veevaete

  2. 5 van 5

    Paul Veevaete

    David Van Turnhout is 13 jaar als zijn grootvader, Ide Leib Kartuz, in 1995 op 90 jarige leeftijd sterft. Ide Leib Kartuz, geboren in Polen (1905) , emigreert in 1922 naar Antwerpen wanneer de Poolse overheid in de jaren twintig van de vorige eeuw een extreem nationalistische politiek voert. Het antisemitisch beleid, gevoed door de katholieke kerk en haar anti-Joods christelijke denken, en de slechte economische toestand zorgen ervoor dat de socio-economische situatie van veel Joodse gezinnen in Polen uitzichtloos is geworden. Voor velen is de vlucht de enige uitweg om elders hun geluk te beproeven. In het gastvrije en multiculturele Antwerpen probeert de jonge 17 jarige Ide Leib Kartuz, net als de 20.000 andere Poolse Joden zich te integreren. Weg uit de gesloten Joodse gemeenschap in Polen, met haar verstikkende gewoontes, rituelen en onvrijheden en vooral weg van die xenofobe en antisemitische landgenoten beleeft hij in Antwerpen een gelukkige tijd, tot ook hier in de jaren dertig de extreemrechtse en nationalistische partijen zich steeds meer radicaal afzetten tegen vreemdelingen, in het bijzonder tegen de Joden. De antisemitische politiek in nazi-Duitsland en de anti-Joodse maatregelen zetten ook de Joodse gemeenschap in Antwerpen steeds meer onder druk. Opnieuw gaan vele Joden op de vlucht.
    (Door de eeuwen heen en wereldwijd zijn Joden altijd al op de vlucht moeten gaan. Haat tegen Joden – zij waren de moordenaars van Christus- heeft in vele christelijke gebieden geleid tot fysieke bedreigingen en pogroms.)

    Ook Antwerpen en heel België vallen ten prooi aan anti-Joodse maatregelen en verordeningen. Naar het voorbeeld van wat in Duitsland gebeurt (o.a. de Kristalnacht -9-10 november 1938) keert de plaatselijke bevolking zich steeds meer en openlijk af van de Joodse gemeenschap en breken spontaan anti-Joodse rellen uit, ook in Antwerpen. Na de inval van de Duitsers in België (mei 1940) slaan veel Belgen massaal op de vlucht of duiken onder, waaronder ook veel Joden. Ide Leib Kartuz sluit zich aan bij de weerstand maar wordt op 22 juli 1942 opgepakt. Via het fort van Breendonk en de Dossinkazerne belandt hij op 27 augustus 1942 in Auschwitz. Als kleermaker van o.m. uniformen voor de Duitsers slaagt hij erin de gruwelen van Auschwitz en de dodenmars naar Mauthausen te overleven. Na de bevrijding keert hij in 1945 terug naar België en Antwerpen waar hij de draad opnieuw probeert op te nemen. Maar nog is zijn strijd niet gestreden, zijn strijd voor zijn erkenning als Belg, als weerstander, als oorlogsslachtoffer…

    De verdienste van dit boek is dat het geen algemeen beeld schetst van de situatie waarin de Joden van West-Europa zich in de eerste helft van de 20ste eeuw bevonden, maar juist via een exemplarische benadering op een toegankelijke manier de concrete en reële context weergeeft waarin een Joodse man en met hem vele duizenden Joodse mensen zijn terecht gekomen.

    Door gericht op zoek te gaan naar specifieke gebeurtenissen, omstandigheden, locaties… met betrekking tot Ide Leib Kartuz en zijn familie en hierover hun bevindingen, conclusies, vermoedens neer te schrijven, hebben de auteurs niet alleen de levensloop van deze man gereconstrueerd maar ook die van de vele duizenden Joden die voor en na hem in Auschwitz of in een van de vele andere kampen zijn terecht gekomen. Via de focus die op hem gericht is, komen ook zijn verwanten, vrienden, kennissen en de vele duizenden lotgenoten in beeld.

    Van deze ruim twee jaar durende, soms emotionele speurtocht brengen de twee auteurs in “Ide Leib Kartuz, kleermaker in Auschwitz” een doorleefd verslag uit. Het is allesbehalve een recht-toe-recht-aan beschrijving van het leven van de grootvader van een van hen, dan wel een moeizame reconstructie ervan aan de hand van soms sporadische puzzelstukken. Een kleine aanknoping of een vage verwijzing… het is voor de auteurs voldoende om op reis te vertrekken naar plaatsen waar de man heeft vertoefd, heeft geleefd, waar mogelijk nog aanverwanten of lotgenoten leven. In talrijke archiefstukken en gesprekken vinden ze nieuwe aanwijzingen, bevestigingen of juist weerleggingen, correcties… waardoor een steeds preciezer beeld ontstaat van wat deze man heeft moeten doorstaan en hoe hij erin is geslaagd om te overleven.

    De opbouw van het boek volgt de opeenvolgende episodes in het leven Ide Leib Kartuz. Hierdoor wordt soms bepaalde informatie die de auteurs tijdens hun zoektocht hebben verzameld, herhaald. Deze herhalingen storen echter niet. In het boek zijn vele originele en nooit eerder gepubliceerde foto’s opgenomen die het verhaal nog concreter maken. De stamboom vooraan in het boek is een handig en vaak te consulteren instrument die de lezer helpt bij het begrijpen van de juiste familierelatie tussen de verschillende Joodse personen.

    Omdat iemand niet dood is zolang men nog over hem spreekt, hebben David van Turnhaut en Dirk Verhofstadt met dit boek gezorgd voor een blijvende herinnering aan Ide Leib Kartuz. Het lezen van dit boek kan de komende generaties ongetwijfeld helpen bij het bewust worden van wat het nationalisme en het nazisme in de eerste helft van de twintigste eeuw hebben aangericht en welke nefaste gevolgen racisme en antisemitisme kunnen hebben voor de democratie en de vrijheid binnen onze huidige en toekomstige samenleving.
    Paul Veevaete


Een beoordeling toevoegen