Hortense Daman, meisje in het verzet

Auteur: Mark Bles | Uitgever: Manteau

24,99

Hortense Daman uit Leuven was dertien toen de oorlog uitbrak. Via haar broer François kwam ze in het verzet terecht. Haar dekmantel was het werk voor de groentewinkel van haar ouders; onder de aardappelen en eieren in haar fietsmandje lagen vaak rapporten of wapens voor de verzetslieden. Ze wist zich meestal uit hachelijke situaties en Duitse controles te redden dankzij haar jeugdige vrouwelijke flair, gespeelde onschuld én stalen zenuwen.

Maar op Valentijnsdag 1944 liep het mis en viel ze samen met haar ouders in handen van de Gestapo. Na eindeloze ondervragingen kwamen Hortense en haar moeder in het concentratiekamp van Ravensbrück – l’enfer des femmes – terecht, waar ze gruwelijke medische proeven ondergingen. Haar vader werd naar Buchenwald gedeporteerd. Hortense en haar ouders wisten de hel te doorstaan, maar betaalden er een zware prijs voor. Na de oorlog ging Hortense met haar man, een Engelse officier, in Engeland wonen. Ze kregen een dochter en een zoon. Hortense overleed op 18 december 2006 op 80-jarige leeftijd.
 
Op 17 oktober 2021 werd op initiatief van buurtbewoners van de Leuvense Plein- en Bierkbeekstraat en met steun van de stad Leuven een muurschildering van Hortense van de hand van Gerolf Van de Perre ingehuldigd. De wijkgroep maakte ook een website en organiseert gegidste wandelingen langs belangrijke plaatsen uit het leven van Hortense, waarvoor veel belangstelling is van scholen.  

Dit product is (tijdelijk) niet leverbaar maar elders mogelijk wel verkrijgbaar

Artikelnummer: 9789022339435 Categorie:
Op zoek naar dit boek als ebook?
Tweedehands boeken?

Extra informatie

Auteur

Uitgever

Aantal pagina's

336

Leverbaar

Direct

Uitgiftedatum

30-08-2022

Taal

Nederlands

Productvorm

Zachte kaft

Levertijd

Op werkdagen voor 21:00 uur besteld, morgen in huis

Druk

1

1 beoordeling voor Hortense Daman, meisje in het verzet

  1. 5 van 5

    Paul Veevaete

    “Hortense Daman, meisje in het verzet”, is het in juli 2022 door Manteau-Standaard Uitgeverij opnieuw uitgegeven en vertaald boek van “Child at war” (1989) van de Engelse auteur Mark Bles. In 1990 verscheen reeds een vertaling onder de titel “ Een kind in oorlog. Het ware verhaal van Hortense Daman”.

    De nieuwe Nederlandstalige uitgave kwam er door toedoen van een Leuvense wijkgroep die er in 2021 voor zorgde dat Hortense Daman als Leuvense verzetsstrijdster meer bekend werd in Leuven en daarbuiten. Op de blinde gevel van een hoekhuis ‘Bierbeekstraat’-‘Hortense Damanhof’ schilderde Gerolf Van de Perre een metershoge imposante muurschildering als ode aan deze ‘straffe madam’. De inhuldiging van deze herdenkingsmuur vond plaats op 17/10/ 2021 de internationale dag tegen de armoede en sociale uitsluiting. De straatnaam, de muurschildering en dit heruitgegeven boek vormen een waardig drieluik dat recht doet aan een vrouw die het op haar manier opnam tegen de blinde terreur van nazi-Duitsland.

    De voorbije decennia werden wij op de boekenmarkt overspoeld door boeken over de Tweede Wereldoorlog en in het bijzonder door boeken met verhalen over of ooggetuigenverslagen van diegenen die de terreur van de nazi’s in een of meer concentratiekampen hebben overleefd.

    Het boek “Hortense Daman, meisje in het verzet” handelt in hoofdzaak over een ander facet van deze oorlog, nl. het verzet van een grote groep Belgen tegen de Duitse bezetter en tegen hen die met de bezetter meewerkten, de collaborateurs. Opvangen, onderbrengen en op vluchtroutes zetten van neergehaalde Engelse piloten, plegen van sabotagedaden op treininfrastructuur, uitschakelen van collaborateurs, verbindingen leggen met andere verzetsgroepen… veel verzetslieden zullen dit met een standrechtelijke executie bekopen, andere worden opgepakt en op transport gezet naar een of ander kamp, weinigen slechts slagen erin onder de radar van de Gestapo te blijven en overleven de oorlog overleven. Maar de prijs is hoog …

    Vanuit een sterke overtuiging dat haar land onrecht wordt aangedaan, besluit de jonge Hortense Daman ook in het verzet te gaan. Mede dank zij een grote dosis vindingrijkheid, moed en doorzetting slaagt de 14-jarige Hortense erin het vertrouwen te winnen van haar broer François, een gewezen beroepsmilitair en verzetsstrijder van het eerste uur… Niet zonder risico om te worden opgepakt, voert zij kleine verzetsdaden uit die het verschil kunnen maken in de acties van de Leuvense verzetsgroep. Haar uitvalsbasis: de groentewinkel van haar moeder in de Pleinstraat in Leuven. Met haar fiets brengt ze groenten aan huis maar tegelijk zitten ook pamfletten, berichten, kleding en voedsel voor ondergedoken piloten, zelfs wapens en munitie…verstopt onder de winkelwaar. Met een gespeelde naïviteit en haast ondenkbare koelbloedigheid en lef weet ze haar opdrachten, soms pal onder de ogen van Duitse patrouilles, telkens tot een goed einde te brengen. Ze wordt een belangrijke schakel in het Leuvens netwerk, tot steeds grotere bezorgdheid van haar ouders en broer. Er is geen weg terug!

    Tot op een dag, 14 februari in 1944, het zo fel gevreesde gebeurt: als zus van de ongrijpbare François Daman wordt Hortense door de Gestapo als gijzelaar opgepakt, als lokvogel om François te kunnen vatten. Hortense belandt via vele tussenstations en na een lange uitputtende en mensonterende reis in Ravensbrück, in ‘L’enfer des femmes’.
    Als wij ons van de hel een voorstelling zouden willen maken, dan kan wat Hortense, samen met vele honderden vrouwen in Ravensbrück moet doorstaan, daarvan een goede weergave zijn. Hoe zij dit heeft overleefd? Hortense weet zelf niet! Maar wellicht zullen haar moed, doorzetting en op bepaalde momenten haar lef waarmee zij haar verzetsdaden uitvoerde, haar ook hier doorheen hebben geholpen.

    “Instinctmatig ging ze in de aanval met een oprechte, menselijke reactie die niet rijmde met haar zwakke positie, want ze was overgeleverd aan de genade van iemand die haar in een handomdraai kon ombrengen…Ze was er zich van bewust dat men zich het best niet deed opmerken als men wilde overleven, maar er waren ogenblikken waarop Hortense vond dat gehandeld moest worden.”

    Mark Bles heeft het boek geschreven op basis van uitgebreid research. Een belangrijke bron waren de vele uren die hij met Hortense Daman zelf en haar Engelse man heeft gepraat. Dank zij haar bijna filmisch geheugen voor gebeurtenissen, data, namen en plaatsen is hij er geslaagd om een verhaal te schrijven, gedetailleerd en naar waarheid, over wat Hortense gedurende vijf jaar oorlog heeft meegemaakt. Maar mede dank zij zijn groot inlevingsvermogen heeft de schrijver er vooral een doorleefd verhaal van gemaakt, een verhaal van innerlijke groei en van jeugdige veerkracht ook, waarmee een jong meisje in staat bleek weerstand te kunnen bieden aan het aller slechtste dat in de mens naar boven kan komen: de totale ontmenselijking van de medemens.

    “Hortense Daman, meisje in het verzet” leest als een biografie, een historische roman en een thriller tegelijk. Al omspant het boek slechts 5 jaar uit het leven van Hortense, toch ligt hier een biografie van een kind dat in géén tijd het leven als van een vrouw moet leven. De reconstructie van de historische werkelijkheid is op elke pagina tot in detail aanwezig. Zonder enige moeite kan je Hortense volgen door Leuven, met haar fietst op weg om voedsel te brengen naar neergehaalde piloten op hun onderduikadres, of zit je als lezer met Hortense mee op de trein van Brussel naar Leuven, wanneer de Gestapo iedereen controleert, terwijl je weet dat Hortense gevoelige informatie over het netwerk bij zich draagt… Op bijna elke pagina is de spanning voelbaar en word je als lezer in het verhaal meegezogen, voel je zelf de spanning die Hortense of andere verzetsstrijders voelen wanneer ze tot actie overgaan. Wanneer Hortense in ‘L’enfer des femmes’ is overgeleverd aan de grenzeloze en meedogenloze barbaarsheid van de nazi’s, ben je als lezer niet de afstandelijke getuige van wat zij ondergaat en hoe ze weerstand biedt aan de ontmenselijking van haar zelf en haar mede gevangenen. Je beleeft het als het ware zelf. Misschien leg je daarom ook wel eens het boek terzijde, om op adem te komen van de gruwel die zich voor je geestesoog afspeelt en onder je huid kruipt… In geen van alle boeken die ik voorheen over de naziterreur in de concentratiekampen las, werd ik zo meegenomen in het horrorverhaal waarin iemand gedoemd was de hoofdrol te spelen.

    Dit boek van Mark Bles is in vele opzichten een zeer toegankelijk historisch document. Naast het opgetekend verhaal van Hortense Daman zelf, van haar familieleden en vrienden uit het verzet, van Engelse soldaten… en waar noodzakelijk een bredere focus op de oorlogssituatie in België, bevat het boek als nawoord ook twee brieven ( juli 2022), een van haar dochter Julia en een van haar zoon Christopher. Verder geven ook een 30-tal authentieke foto’s, deels uit het familiealbum, aan verschillende personen uit het verhaal een gezicht of brengen een locatie of situatie in scherp in beeld.

    Wie het boek “Hortense Daman, meisje in het verzet” leest, zal zich Hortense Daman blijven herinneren, niet alleen omwille van haar moedige verzetsdaden, maar vooral ook vanwege haar veerkracht en vastberadenheid waarmee ze zowel tijdens de oorlog als daarna haar leven heeft geleefd.

    Paul Veevaete


Een beoordeling toevoegen