De rechtvaardigen

Hoe een Nederlandse consul duizenden Joden redde
Auteur: Jan Brokken | Uitgever: Atlas Contact

25,00

In ‘De rechtvaardigen’ beschrijft Jan Brokken het verhaal van de Nederlandse consul, Jan Zwartendijk. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog ontdekte deze consul in Kaunas (Litouwen) een manier om duizenden uit Polen gevluchte Joden het leven te redden: hij schreef voor hen een visum uit voor Curaçao. Daarmee reisden de Joden met de Trans Siberië Express naar Japan, van waaruit ze zich over de hele wereld verspreidden – vrijwel allen overleefden de oorlog. In korte tijd schreef hij koortsachtig duizenden visa uit.

Jan Brokken beschrijft het leven van Jan Zwartendijk en de lotgevallen van veel van de ontkomen Joden in een meeslepend epos, waarin een treffend beeld wordt geschetst van een wanhopige tijd. De rechtvaardigen is een les in moed, in het maken van de juiste keuzes op het juiste moment.

Dit product is (tijdelijk) niet leverbaar maar elders mogelijk wel verkrijgbaar

Artikelnummer: 9789045038827 Categorieën: , ,
Op zoek naar dit boek als ebook?
Tweedehands boeken?

Extra informatie

Subtitel

Hoe een Nederlandse consul duizenden Joden redde

Auteur

Uitgever

Aantal pagina's

504

Leverbaar

Wordt niet meer herdrukt

Uitgiftedatum

14-12-2018

Taal

Nederlands

Productvorm

Harde kaft

Levertijd

Wordt niet meer herdrukt

Druk

3

3 beoordelingen voor De rechtvaardigen

  1. 5 van 5

    Paul Veevaete

    Tijdens het nazibewind hebben veel gewone, weldenkende burgers zich wél bekommerd om het leven van de Joodse medemensen. In hun huis – op zolder, in de kelder, in het achterhuis…- verborgen ze, op gevaar van eigen leven, een enkeling maar vaak ook hele Joods gezinnen. Op die manier wisten vele Joden voor en tijdens de 2de wereldoorlog te ontkomen aan de Shoah.

    Wereldwijd hebben ook vooraanstaande personen hun naam, faam en leven hiervoor in de waag gelegd. De heldendaad van de Duitse industrieel Oskar Schindler is alom bekend. Maar hoe Jan Zwartendijk, de Nederlandse directeur van de Phillips vestiging in Litouwen, er in de zomer van 1940 in slaagde om als honorair consul meer dan duizenden Joden die uit Polen naar het nog onafhankelijke Litouwen waren gevlucht, uit de handen van de nazi’s te houden, is een even indrukwekkend maar veel minder bekend verhaal. Het is dit verhaal dat Jan Brokken in zijn boek ’De Rechtvaardigen’ op basis van veel speurwerk en met veel zin voor detail en precisie, vertelt.

    De titel ‘De Rechtvaardigen’ verwijst naar de “Erelijst van Rechtvaardigen onder de Volkeren”. Binnen de Joodse gemeenschap is ‘rechtvaardige’ een soort eretitel gegeven aan een niet-Jood die tijdens het nazisme Joden heeft geholpen om te overleven. Deze Yad Vashem-onderscheiding werd Jan Zwartendijk postuum, in 1997 en meer dan twintig jaar na zijn dood toegekend. Bij leven kreeg hij in Nederland voor zijn heldendaad geen erkenning of onderscheiding, integendeel; hem werd kwalijk genomen dat hij in strijd met de diplomatieke richtlijnen visa had verstrekt.

    In zijn boek levert Jan Brokken het bewijs dat Jan Zwartendijk als Nederlands consul in Litouwen en geholpen door zijn Japanse collega Sugihara, vele duizenden Joden het leven heeft gered. Hij schreef tussen 24 juli en 3 augustus 1940, in amper 10 dagen tijd, 2345 visa uit, de zgn. ‘Curaçaovisa’ (het ging hier niet om een volwaardig visum). Curaçao was op dat ogenblik nog vrij territorium van het Koninkrijk der Nederlanden en een van de weinige plekken ter wereld waar Joden nog gastvrij werden onthaald. Wat begon als een antwoord op een vraag aan een enkeling, een Poolse Jood met Nederlands paspoort, vloeit in geen tijd uit tot een olievlek. Deze Joden gingen daarna naar het Japanse consulaat en kregen er een transitvisum voor Japan. Omdat ook hun echtgenoot en kinderen op het visum stonden, reisden zo meer dan 6000 Joden met de Trans Siberische spoorlijn in ettelijke dagen naar Vladivostok waar ze vervolgens inscheepten op de boot naar Japan.
    Jan Brokken is erin geslaagd om op basis van de getuigenissen van de kinderen van Jan Zwartendijk en van andere Joodse overlevenden die in 1940 als kind zijn kunnen ontkomen en na grondige studie van talrijke archieven, familiedossiers, foto’s…, een nauwkeurige reconstructie te maken van wat zich in het Nederlandse consulaat in de stad Kovno (Kaunas), heeft afgespeeld.

    Het visum met handtekening van Jan Zwartendijk betekende voor vele duizenden de stap naar de vrije wereld, hun redding tegemoet. Zwartendijk zelf heeft lang niet eens geweten of er mensen door zijn toedoen daadwerkelijk zijn kunnen ontkomen en Japan, Sjanghai, Curaçao… hebben bereikt. Voor het eerst in 1963 krijgt hij te horen dat er overlevenden waren en in 1976, nog net voor hij sterft, hoort hij dat het er ruim 2200 waren.

    ‘De Rechtvaardigen’ is meer dan een onderzoeksjournalistiekverslag waarin Jan Brokken een ultieme en eerlijke poging doet, en daar ook in slaagt, om klaarheid te scheppen aangaande de betekenis van consul Jan Zwartendijk voor de Joodse gemeenschap van toen en nu. Het boek is opgebouwd uit 47 korte hoofdstukken, 47 puzzelstukken waarin de focus wordt gericht op een bepaald aspect, een bepaalde persoon, een gebeurtenis… Bij het leggen van elk puzzelstuk komt de persoon van Jan Zwartendijk steeds duidelijker in beeld en wordt duidelijk wat de omvang en de betekenis is die zijn moedig optreden heeft gehad voor duizenden naar Litouwen gevluchte Poolse Joden.
    De journalistieke en verhalende schrijfstijl die zijn omvangrijk oeuvre kenmerk, komt ook in dit boek zeer sterk naar voor. Met een groot inlevingsvermogen beschrijft de auteur hoe de overlevenden in diverse culturele contexten hun leven opnieuw proberen te organiseren.

    Jan Brokken heeft met ‘De Rechtvaardigen’ een verhaal geschreven, een spannend verhaal dat boeit vanaf de eerste pagina, dat inzicht geeft in een tot op heden minder bekend facet van de Joodse diaspora. Tegelijk geeft hij aan Jan Zwartendijk ook de terechte plaats die hem in de Nederlandse geschiedenisboeken werd onthouden.
    Paul Veevaete

  2. 3 van 5

    Gerda

    Qua onderzoek geweldig maar erg langdradig geschreven, de laatste 100 bladzijden hadden er wel af gemogen

  3. 5 van 5

    Ri

    Goed boek over een rechtvaardig mens
    R


Een beoordeling toevoegen