Ambt Nederbetuwe Gerichtssignaat Bank Zoelen 1581-1604

€15,95

Ambt Nederbetuwe
Gerichtssignaat Bank Zoelen
1581-1604

Dit negentiende deel van de Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe bevat de handelingen van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe binnen de bank van Zoelen in de jaren 1581-1584, 1587-1594 en 1596-1604. De transcriptie wordt kort ingeleid en de getranscribeerde tekst is voorzien van verduidelijkende voetnoten. Deze boekjes samen hebben een bijzonder belang voor het inzicht in de rechtspraak in de Nederbetuwe, daar voor de meeste jaren geldt dat dit de enige aantekeningen zijn die bewaard zijn gebleven. De bank van Kesteren werd weliswaar wel gehouden, zoals blijkt uit de diverse verwijzingen, maar daarvan ontbreekt het signaat tot 1587. Deze boekjes lijken meer het karakter te hebben van aantekenboekjes van de landschrijver dan dat er sprake is van een volledig signaat.
De bank van Zoelen behandelde principaliter de rechtszaken van de kerspelen Zoelen en Kerk- en Kapel-Avezaath. De gerichtsdagen van de bank van Zoelen werden meestal gehouden in de Sint Walburgenkerk te Tiel of te Kesteren. Dat zal met name zijn geschied met het oog op de oorlogsomstandigheden. Er is geen sprake van een vaste structuur, want kennelijk werden de gerichtsdagen meer gehouden naar behoefte of mogelijkheid dan volgens een vastgestelde orde. De klaringszaken werden naar gewoonte op zondag gehouden.
De jaren 1581-1604 kunnen worden gekenschetst als een periode van natuurrampen, ziektes, armoede en vooral de oorlogsomstandigheden. Ten aanzien van de watersnoden en andere rampen zijn diverse aanwijzingen te vinden, met name waar pachters korting kregen op de te betalen pacht vanwege water- of vorstschade. De oorlogsomstandigheden zijn met name op te maken uit het gegeven dat diverse rechtsdagen plotsklaps werden afgebroken wegens binnentrekkende troepen en de zaken rond de inkwartiering van ruiters en soldaten.

Dr. Peter Dirk Spies (Amersfoort, 1955) promoveerde in 2017 aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn op de studie: De classis van Tiel 1579-1816. De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen. Hij is onder andere werkzaam geweest als hoofd van een afdeling archief, bibliotheek en documentatie, als theoloog binnen de Nederlandse Hervormde Kerk en als jurist in bestuursrechtelijke zaken. Daartoe volgde hij enkele archiefopleidingen en bekwaamde zich in bestuursrecht en paleografie. Zijn onderzoeksgebied en specialisatie betreft in het bijzonder de kerkelijke, rechtelijke en politieke ontwikkelingen binnen het voormalig Hertogdom Gelre.