50 jarigen

€10,00

Je 50e verjaardag wordt vaak aan de hele buurt aangekondigd met een gênant A4’tje. Freek Lomme verzamelt die briefjes al vijftien jaar en heeft ze nu in een boek bij elkaar gebracht.

50-jarigen: ze hangen op straat, ingestoken in dof, klam plastic; ze zitten vast getapet op lantaarnpalen, tegen elektriciteitshokjes of verkeersborden of zijn met punaises in bomen geprikt: zo vind je ze in straten in wijken in dorpen en steden. Iemand heeft ze daar overgeleverd aan de publieke opinie, wie-dat-dan-ook-is die daar is en die ze ziet: die 50-jarigen.

Alleen dat al is genoeg reden om ze te verzamelen. Maar er zit iets vreemds in de 50-jarigen in de zakjes aan boom en paal, want: wie zijn dit? Wat is het verhaal achter het prominente hoofd en de malligheid; hoe komt het toch dat mensen hun vrienden of hun familie zo aan de paal nagelen? De mensen die dít doen, doen dit voor henzelf en hun vrienden of familie, meer dan voor buitenstaanders. Buitenstaanders worden betrokken als voyeur, want pas dan wordt het leuk onder de vrienden en bekenden van de afzender. Toch wordt de buitenstaander nooit iets gevraagd. Het is een uiting van sociale cohesie, wat enkel door toezicht ofwel sociale controle haar plek afdwingt. Enerzijds een gebaar van participatie en deelname, anderzijds een gebaar van toe-eigening. Het is een verheffing van een groep insiders uit de anonimiteit van schijnbare openbaarheid van de publieke ruimte.

Omdat de 50-jarige wordt overgeleverd aan het publiek, betekent dat dat het publiek ze mag hebben. Bovendien laten we zulk knip- en plakwerk liever niet toe in de publieke ruimte: zo doen we dat eigenlijk liever niet… Misschien is dit fenomeen wel typisch Nederlands, in de manier waarop we ons verhouden tot gedragscodes: zo lopen we lekker waar we willen, maar achter onze rug harken we het weer netjes aan en evenzo zullen we nooit een verkeerde beweging maken, maar wel met de deur in huis vallen. Kortom: we zijn kleinburgerlijk maar zullen dat enkel schijnheilig publiek maken om het daarna snel te wissen.

Een exemplaar van een 50-jarige bevat veel informatie waaruit we veel te weten kunnen komen over de 50 jarige en zijn wereld: er spreekt iets uit het gezicht; er gaat een suggestie uit van de tekst; mogelijk is briefpapier van kantoor gebruikt; draagt de persoon iets typerends; is het zorgvuldig op dikker papier gedrukt; is het geprint met een laser- of inktjet-printer; is er iets op te maken uit wat er nog meer in beeld te zien is; staat er iets in dialect geschreven; worden er hobby’s getoond; gaat er een grap in zekere richting; wordt het verleden opgehaald en wat al niet meer: het is een goudmijn aan informatie.
Het is mogelijk om een profiel te maken van de 50-jarigen op basis van hoe ze daar op straat hangen. Je kan een levensverhaal uitschrijven, waarvan de waarschijnlijkheid deels uit de informatie te halen valt. Wellicht zijn ze een open boek. Opnieuw is het fascinerend hoe een privé-gegeven via de openbare ruimte in de privéwereld van een ander komt; hoe je een relatie met het portret kunt opbouwen; kunt fantaseren over de waarschijnlijkheid van het leven van deze 50-jarigen.
Kortom: 50 jarigen zijn zo verdomd geil!